28η Οκτωβρίου λέει. Η γιορτή του ΟΧΙ λέει. Του Όχι σε τι; Στις δυνάμεις του Άξονα λέει. Στις δυνάμεις του φασισμού και του ναζισμού λέει. Όχι στη διαπραγμάτευση. Όχι στη… «διαβούλευση». Όχι στην υποταγή στο αναπόφευκτο, στο αναπόδραστο.
Εκείνοι είπαν ΟΧΙ. Δε διαπραγματεύτηκαν, δε «διαβουλεύτηκαν» (άντε να μην πω τίποτε για τη διαβούλευσή σας). «Μα είναι αριθμητικά, στρατιωτικά και οικονομικά ισχυρότεροι» τους είπαν. ΟΧΙ και ΑΕΡΑ φώναξαν. Κι άφησαν τα νιάτα τους στα βουνά της Πίνδου, στα οχυρά του Ρούπελ, στα στενά της Αθήνας και των άλλων πόλεων, στα μπουντρούμια της Γκεστάπο, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, στο Γράμμο και στο Βίτσι. Τα άφησαν; Όχι δεν τα άφησαν, σαν ξεχασμένες βαλίτσες σε σταθμό. Δεν τα ζύγισαν στην μπαλάτζα των αξιών τους, γιατί θα έβγαιναν βαρύτερα. Τα θυσίασαν. Τα έβαλαν μπροστά τους και τα αρνήθηκαν. Είπαν «δεν τα θέλω, αν είναι προσκυνημένα, δεν τα πονάω αν δεν είναι λέφτερα, δεν τα χαίρομαι στην καταπίεση και στη σκλαβιά». Και τα χάρισαν σε σένα. Για να μπορείς εσύ σήμερα να είσαι ελεύθερος.
Τι να είσαι λέει; Ελεύθερος; Μα αλήθεια το πιστεύεις; Είσαι τόσο τυφλός που δε βλέπεις; Δεν αντιλαμβάνεσαι τις «δυνάμεις του Άξονα»; Εντάξει δε φοράνε σβάστιγγες, ούτε έχουν μικρό μουστάκι στο πανώχειλο. Δε λένε χάϊλ και δεν περπατάνε περίεργα σαν χήνες.
Όμως σου κόβουν το μισθό σου χωρίς να σε ρωτήσουν αν το αντέχεις. Σου λένε πως τα λεφτά που τόσα χρόνια πλήρωνες, δεν τα πλήρωνες στ’ αλήθεια, αλλά τα έτρωγες και μάλιστα παρέα μαζί τους. Σου λένε πως τα άλλα που πλήρωνες για την υγεία και τη σύνταξή σου, με ένα μαγικό τρόπο εξαφανίστηκαν και τώρα δεν υπάρχουν (όχι καλέ, δεν τα έκλεψε κανείς, μην πάει ο νους σου στο κακό, πάλι εσύ φταις, αλλά ακόμα δεν έχεις καταλάβει γιατί!) Σου λένε πως κάποιοι άλλοι ορίζουν την πορεία της χώρας σου και τη μοίρα της κι εσύ νιώθεις ανήμπορος να αντιδράσεις. Σου λένε πως για να βρεις το δίκιο σου πρέπει να διαβουλευτείς, για να γίνει το αναπόφευκτο λιγότερο οδυνηρό για σένα, όχι όμως για να ματαιωθεί. Σου λένε πως δεν έχουν λεφτά για το πετρέλαιο στο σχολείο του παιδιού και «να το ντύνεις καλύτερα» γιατί αναμένεται δύσκολος χειμώνας. Σου λένε πως το νοσοκομείο θα «συγχωνευτεί» λόγω περικοπών δαπανών, επειδή λέει δεν είναι παραγωγικό. (αλήθεια τι πρέπει να παράγει ένα νοσοκομείο;) Σου λένε πως αν διαμαρτυρηθείς προσβάλλεις την εθνική προσπάθεια, αψηφάς τις θυσίες του λαού, δεν αντιλαμβάνεσαι την οριακή κατάσταση. Δεν είσαι σε θέση να κάνεις θυσίες. Και αναρωτιέσαι ακόμα: μήπως έχουν δίκιο;
Και σου βγαίνει τότε ένα τεράστιο ΟΧΙ, μεγαλύτερο από αυτό της 28ης Οκτωβρίου. Ένα μεγάλο ΟΧΙ που όμως δεν τολμάς να ξεστομίσεις. Ένα μεγάλο ΟΧΙ για το οποίο όμως δεν είσαι σε θέση να αγωνιστείς όπως εκείνοι. Δε θες να ξεβολευτείς. Άσε κι έπιασε και χειμώνας και πού να τρέχουμε στους δρόμους. Μην το φωνάζεις πολύ αυτό το ΟΧΙ, γιατί θα σε πούνε γραφικό. Κι αυτό το θυμό που σε σφίγγει στο λαιμό πνίξτον. Μην τον αφήσεις να το βγάλει αυτό το μεγάλο ΟΧΙ. Γιατί βλέπεις ο δικός σου καναπές είναι πιο βαρύς από τα νιάτα εκείνων. Η τηλεόραση, το πλυντήριο, το ωραίο σπίτι, το σύγχρονο αυτοκίνητο, ο υπολογιστής, η «ποιότητα» ζωής, τα καταναλωτικά αγαθά που απολαμβάνεις, ακόμα κι αν τα περιορίζεις λίγο λόγω της περιβόητης κρίσης, είναι πολύ βαριά. Πιο βαριά από τα δικά τους νιάτα. Εκείνοι δεν είχαν και πολλά να χάσουν. Εσύ έχεις περισσότερα και ακριβότερα από τη ζωή, την αξιοπρέπεια, την ελευθερία, τον αυτοπροσδιορισμό. Εντάξει τώρα, ηρέμησες. Το κοίμησες το ΟΧΙ σου. Καληνύχτα. Πριν πας για ύπνο μην ξεχάσεις να πλύνεις τα δόντια σου. Και πας. Και κοιτιέσαι στον καθρέφτη κι αναρωτιέσαι: Δεν ντρέπεσαι;
Ο Χ Ι
